هیئت های مذهبی تراز انقلاب/ از میدان تا دیپلماسی

به گزارش سراج24؛ ‌کارکردهای متنوع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، هیئات مذهبی را در تراز تشکل‌های انقلاب اسلامی قرار داده است. هیئات مذهبی از دیرینه‌ترین نهادهای مردمی و اجتماعی است که حول محور حب اهل بیت علیهم السلام و تعظیم شعائر دینی شکل گرفته‌اند.

این نهادهای مردمی-دینی بلافاصله پس از واقعه عاشورا به صورت‌های مختلفی نشو و نمو گرفتند و صد البته اصلی‌ترین رسالت آنان اقامه عزاداری و سوگواری در شهادت حضرت سیدالشهدا و احیای فرهنگ پرشور عاشورایی است اما آنچه که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته نقش اجتماعی هیئات مذهبی و کارکرد آنان در برقراری تعاملات در سطوح مختلف مردمی است.

بیش از ۴۰۰۰ هیئت مردمی و مذهبی در استان مازندران شکل گرفته و این هیئات در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی نقش آفرینی کرده‌اند و رد پای آنان را در خدمت رسانی به مردم می‌توان دید.

این هیئات و تشکل‌های مذهبی در عرصه‌های مختلف از جمله در سیل، زلزله، کرونا در گوشه و کنار استان و کشور نقش آفرینی کرده‌اند و در انجام اصلی‌ترین رسالت یعنی اقامه عزای سید و سالار شهیدان نیز پای از مرزهای کشور فراتر نهاده و با حضور در میعادگاه حسینی به زائران اربعین در مسیر کربلا و نجف خدمت رسانی کردند.

می‌توان کاهش آسیب‌های اجتماعی، هویت بخشی، الگوسازی و تعالی‌جویی و فضیلت‌طلبی را از کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی بیان کرد.

حجت الاسلام جابر گل کریمی عضو قرارگاه جهادی ولایت علمی امام حسن مجتبی علیه السلام با اشاره به کارکردهای متنوع هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی، کاهش آسیب‌های اجتماعی، هویت بخشی، الگوسازی و تعالی جویی و فضیلت طلبی را از کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی بیان کرد و گفت: از دیگر کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی و نهادهای دینی کنترل غیر مستقیم جامعه و افزایش حال و هوای معنوی است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی دیگر از تعاملات هیئت‌های مذهبی، پرکردن اوقات فراغت افراد، به طور منسجم و نهادینه است، افزود: انجام اعمال انسان دوستانه، انفاق و دستگیری از محرومین، تهیه جهیزیه و امکانات اولیه زندگی برای تازه عروسان و زوج‌های جوان کم توان، ایجاد صندوق‌های قرض الحسنه و اعطای وام‌های بدون بهره و راه اندازی سیستم‌های خدمات درمانی رایگان و… به واسطه ایجاد ارتباط بین افراد خیر و توانمند با افراد بی بضاعت و کم توان از دیگر کارکردهای هیئات مذهبی است.

هیئت های مذهبی تراز انقلاب/ از میدان تا دیپلماسی

وی با عنوان اینکه اندیشه دینی، ترویج و نشر ارزش‌ها و باورهای مذهبی، ارتقای مهارت‌های اجتماعی، همگرایی عمومی و اتحاد ملی، بهبود و هدایت بینش و درک سیاسی، رفع نابسامانی‌های اقتصادی، اصلاح نقایص اخلاقی، بهبود و رشد فرهنگ ملی، تعاون و همفکری و همراهی عمومی از دیگر کارکردهای اجتماعی هیئات است، گفت: این تشکل‌ها نقش ویژه ای در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی دارند.

کارکردهای اجتماعی و فرهنگی هیئات و تشکل‌های دینی در دهه‌های اخیر پررنگ‌تر شده و هرجا که خیر اجتماعی رقم می‌خورد یک پای ثابت آن بچه‌های مذهبی و تشکل‌های دینی هستند. در دوران کرونا که بسیاری از خانواده نیز از نزدیکان خود دوری می‌کردند، هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی پای کار آمدند و در امر تولید و توزیع بسته‌های معیشتی، کمک‌های مومنانه، تغسیل اموات و غیره نقش آفرینی کردند.

در محرم و صفر نیز نقش اجتماعی هیئات مذهبی در کنار کارکرد دینی و عاشورایی آن پررنگ‌تر از گذشته بوده است، هرچند با پایان ماه صفر که یکی از حساس‌ترین و مؤثر ترین ایام سال است و پرونده «عزاداری» در محرم و صفر تا سال آینده بسته می‌شود، اما کارکردهای هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی همچنان پررنگ ادامه می‌یابد.

محمدحسین طبرستانی مسئول تشکل‌های دینی و هیئات مذهبی مازندران و مسئول هیئت عزاداری یافاطمه الزهرا (س) بابل با اشاره به کارکرد هیئات مذهبی گفت: یکی از مهمترین کنش‌های ماه محرم و صفر که برپایی برنامه‌های مختلف عزاداری توسط جریانی مؤمن و مؤثر به نام هیئت به وقوع می‌پیوندد و متأسفانه کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در بین همه مناسک شیعی، عزاداری حضرت سید الشهدا علیه السلام به خاطر تلاقی عناصر مهم تأثیر یعنی معرفت و عاطفه، شور و شعور، اثر بخش ترین اتفاق در توسعه رفتارهای ایمانی، «دین داری، بیداری و بازگشت به وادی بندگی خدا است، افزود: محرم و صفر به مثابه «آبی طهور»، به «تطهیر فردی و اجتماعی» جامعه پرداخته و روح و جسم اهالی کشتی نجات را جلا می‌دهد.

هیئت های مذهبی تراز انقلاب/ از میدان تا دیپلماسی

طبرستانی گفت: پس جریان هیئت‌های مذهبی را می‌توان از امیدبخش‌ترین و متمرکز بر مهمترین اهداف خلقت آدمی دانست که به انجام مهمترین معروف ممکن اشتغال دارند و صد البته این مهم منحصر به محرم و صفر نیست اما اوج آن در این دو ماه است.

هیئت مذهبی بخش مهمی از بار نرم افزاری انقلاب اسلامی را به دوش کشیده و به عنوان میدان عمل واقعی برای روشنگری و امیدآفرینی است

وی افزود: در زمانی که سنگین‌ترین جنگ روانی تاریخ در حال جریان است و راه مقابله با آن «جهاد تبیین» است، کانون این جهاد هیئت است. به این بیان «هیأت مذهبی» بخش مهمی از «بار نرم افزاری انقلاب اسلامی» را به دوش کشیده و به عنوان «میدان عمل واقعی» برای روشنگری و امید آفرینی در جامعه عمل کرده‌اند، از این رو توجه بیش از پیش به این «ایده منحصر به فرد جهان تشیع» در روز آمدی و پیش روندگی اهداف انقلاب اسلامی تأثیر بسزایی خواهد داشت.

طبرستانی تصریح کرد: از طرفی تمرکز در ایجاد و توسعه جریان‌های حلقه‌های میانی را ابزار مؤثر در ایجاد حرکت عمومی جامعه دانسته و از طرف دیگر شکل‌گیری حرکت عمومی را تنها راهبرد مؤثر در عملی کردن گام دوم انقلاب فرض کنیم، می‌شود با بررسی مدل‌های «سازماندهی» و «اقدام و عمل» هیأت مذهبی، نوعی از کاراترین حلقه‌های میانی را معرفی و الگو نمایی کرد.

عضو جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در مازندران یادآور شد: مدلی که می‌توان از آن به مردمی‌ترین نوع حلقه‌های میانی موجود یاد کرد و شاخص‌های چون تمرکز، پیگیری لحظه به لحظه، داشتن خروجی مؤثر، قدرت به میدان آوردن مردم، توانمندی در بسط اندیشه دینی، تربیت عنصر فرهنگی اندیشه‌ورز و میدان دیده و … را به وضوح در آن یافت.

همچنین معاون فرهنگی و پژوهشی تبلیغات اسلامی مازندران با بیان اینکه هیئت‌ها و تشکل‌های مردم نهاد مذهبی جز لاینفک فرهنگ شیعی و دین اسلام به شمار می‌روند، گفت: تفکر اسلام خاصه در مکتب شیعه که ولایت و ولایت مداری در آن یک رکن مهم محسوب می‌شود و بر اساس ولایت ائمه علیهم السلام و نواب آنان و اصل هدایتگری بشر توسط اولیای الهی، همگانی بودن دعوت به خیر و تعظیم شعائر الهی جزو ضروریات دین است و در طول تاریخ، تشکل‌های مردم نهاد با جمعیت کم یا زیاد تشکیل شده است.

حجت الاسلام علی اکبر درخشنده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این تشکل‌ها با همراهی مردم با امام و نایب امام اتفاقاتی در عالم تشیع و اسلام رخ داده‌اند.

مهمترین وظیفه و راهبرد هیئات کارکردهای اجتماعی آنان است

معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی مازندران تصریح کرد: مهمترین وظیفه و راهبرد هیئت‌ها کارکردهای اجتماعی آنان است یعنی اینکه تعظیم شعائر اسلامی نیز برای کارکردها فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه است.

هیئت های مذهبی تراز انقلاب/ از میدان تا دیپلماسی

حجت الاسلام درخشنده یادآور شد: اساساً فلسفه تشکل‌های مردم نهاد مذهبی فعالیت‌های اجتماعی حول محور تعظیم شعائر دینی و زنده نگه داشتن یاد و خاطره سیدالشهدا بوده که پرچمدار مبارزه با ظلم و و نهی از منکر بوده است و طبیعتاً حاصل زنده نگه داشتن، الگوگیری، معرفی و شناساندن آن به جامعه و الگوسازی برای نوجوانان و قشرهای مختلف جامعه است.

معاون فرهنگی و آموزشی تبلیغات اسلامی مازندران یادآور شد: هیئت‌ها و تشکل‌ها و کانون‌های فرهنگی و تبلیغی به فرمایش مقام معظم رهبری نمی‌توانند سکولار باشند به این معنی که امکان ندارد هیئتی، هیئت باشد اما در سیاست کارکرد نداشته باشد.

حجت الاسلام درخشنده یادآور شد: اساساً فلسفه وجود هیئت‌ها، کارکردهای اجتماعی است و نمی‌توان هیئت و تشکلی وجود داشته باشد و به آسیب‌های اجتماعی وقعی ننهد و برای رفع آسیب‌های اجتماعی اهتمام نداشته باشد و به منکراتی که در جامعه رخ می‌دهد و معروف‌ها اعتنایی نداشته باشد.

حجت الاسلام درخشنده گفت: لذا هیئت و تشکل‌های مذهبی اساساً بر مبنای کارکردهای اجتماعی شناخته می‌شوند و بر اساس فعالیت‌های متناسب با نیازهای جامعه برتر و یا ضعیف معرفی می‌شوند، از این رو نگاه ما نسبت به هیئت و تشکل‌های دینی و سیاست از این منظر نیز باید مورد توجه قرار گیرد و بازنگری دقیق‌تری نسبت به کارکردهای آنان داشته باشیم.

معاون فرهنگی و آموزشی تبلیغات اسلامی مازندران ادامه داد: با این نگاه بهتر می‌توانیم هیئت‌ها و تشکل‌ها را ارزیابی کنیم و به طور خلاصه کارکردهای سیاسی و اجتماعی هیئت‌ها و تشکل‌های باعث درجه بندی، توانمند بودن و مثمر ثمر بودن آن است و اگر هیئتی توجهی به نیازهای حقیقی جامعه اعم از اقتصادی، اجتماعی اخلاقی، سیاسی و غیره نداشته باشد طبیعتاً آن هیئت در تراز شیعه و انقلاب اسلامی نخواهد بود و بتوانیم در گسترش فرهنگ اسلام ناب محمدی و انتشار فرهنگ حقیقی اسلام ناب و انقلاب اسلامی موفق باشیم و بتوانیم این فرهنگ را در همه هیئت‌ها و تشکل‌های دینی همه‌گیر کنیم./ مهر